Easydental

Προληπτική Οδοντιατρική Προ Της Γέννησης

Οι σύγχρονες εξελίξεις στην κατανόηση των παθογενετικών μηχανισμών των νόσων του στόματος έχουν προσανατολίσει την Οδοντιατρική προς την πρωτογενή πρόληψη τους. Ο προσδιορισμός, η αξιολόγηση και η εξάλειψη των πιθανών αιτιολογικών παραγόντων των νόσων αποτελούν πρωταρχικό καθήκον του οδοντίατρου. Καθώς η στοματική υγεία θεμελιώνεται από τους πρώτους μήνες της κύησης, η πρόληψη των νόσων του στόματος είναι απαραίτητο να ξεκινά το νωρίτερο δυνατό, κατά την ενδομήτρια ζωή.

Ενδομήτριοι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Εκδήλωση Νόσων Του Στόματος Στο Παιδί

Από τη στιγμή της σύλληψης ως και τον τοκετό, το έμβρυο βρίσκεται υπό την επίδραση ποικίλων ερεθισμάτων, προερχόμενων είτε από το ενδομήτριο είτε από το εξωμήτριο περιβάλλον. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις ή επιβλαβείς συνήθειες της μητέρας, επιδρώντας άμεσα ή έμμεσα στο έμβρυο, είναι δυνατόν να συνιστούν παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση νόσων του στόματος μεταγεννητικά, στο παιδί.
Στη βιβλιογραφία, βάσει αποτελεσμάτων πειραματικών ερευνών, σοβαρές διαταραχές της θρέψης κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης συσχετίζονται με εμφάνιση υποπλαστικών ατελειών της αδαμαντίνης, επιβράδυνση του χρόνου ανατολής, μειωμένες διαστάσεις των δοντιών, καθώς και με διαταραχές της σύγκλεισης. Επιπλέον έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά με υποπλαστικές ατέλειες αδαμαντίνης έχουν 2-5 φορές αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από τερηδόνα στη νεογιλή οδοντοφυία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο τερηδονικής προσβολής και στα διάδοχα μόνιμα δόντια.
Ελλείψεις μεμονωμένων στοιχείων από τη διατροφή της εγκύου είναι δυνατόν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη γενική και στοματική υγεία του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Εκσεσημασμένες ελλείψεις βιταμινών έχουν συσχετιστεί με την εκδήλωση υποπλαστικών ατελειών της αδαμαντίνης, ενώ έλλειψη φολικού οξέος κατά το πρώτο τετράμηνο της κύησης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κρανιογναθικών ανωμαλιών διάπλασης, όπως είναι οι χειλεοσχιστίες κα οι υπερωιοσχιστίες. Ανάλογες αρνητικές επιδράσεις στη στοματική κοιλότητα του παιδιού είναι δυνατόν να έχει η λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως η τετρακυκλίνη, η οποία ενοχοποιείται για χρώσεις στη νεογιλή οδοντοφυΪα, τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιεπιληπτικά.
Το κάπνισμα, πριν απο τη σύλληψη και κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, συνιστά σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση κρανιογναθικών ανωμαλιών διάπλασης στο παιδί, κυρίως δια μέσου των τοξικών επιδράσεων της νικοτίνης, του μονοξειδίου του άνθρακα και της μερικής ανοξίας που προκαλείται στο έμβρυο. Ο σχετικός κίνδυνος για χειλεοϋπερωιοσχιστία στο παιδί εμφανίζεται μεγαλύτερος, όσο αυξάνεται η χρήση καπνού στη μητέρα. Ανάλογη επίδραση, αλλά και προδιάθεση για υποπλασία της άνω γνάθου φαίνεται να συνεπάγεται η κατανάλωση οινοπνεύματος απο τη μητέρα. Σε μελέτη των Werler και συν. , διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος για γέννηση παιδιού με χειλεοϋπερωιοσχιστία ήταν τριπλάσιος μεταξύ των γυναικών που κατανάλωναν αυξημένες ποσότητες οινοπνεύματος προγεννητικά. Επιπλέον, ιογενείς λοιμώξεις όπως είναι η ερυθρά, αλλά και άλλα εμπύρετα νοσήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνουν τον κίνδυνο για αναπτυξιακές διαμαρτυρίες της νευρικής ακρολοφίας όπως είναι οι σχιστίες καθώς και για
εμφάνιση υποπλασιών της αδαμαντίνης, προδιαθέτοντας έτσι, για προσβολή από τερηδόνα στη νεογιλή και τη μόνιμη οδοντοφυΐα.
Διερευνώντας την επίδραση των μητρικών νόσων του στόματος στο έμβρυο, διαπιστώνεται ότι τόσο η τερηδόνα όσο και η περιοδοντίτιδα αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση νόσων του στόματος στο παιδί μεταγεννητικά. Ως γνωστόν, οι τερηδονογόνοι μικροοργανισμοί είναι δυνατόν να μεταδίδονται και να εγκαθίστανται στο νεογνό μέσω στενών επαφών με τη μητέρα ή άλλα μέλη της οικογένειας που συνεπάγονται οι καθημερινές δραστιριότητες. Αξίζει να σημειωθεί επιπλέον, η ισχυρή συσχέτιση που διαπιστώθηκε μεταξύ μητρικής τερηδονικής προσβολής από το δεύτερο τρίμηνο της κύησης και εξής, και προσβολής των παιδιών από τερηδόνα μέχρι την ηλικία των 2 ετών.
Η μητρική περιοδοντική νόσος συνιστά πιθανό παράγοντα κινδύνου ως προς τη γέννηση ελλιποβαρών νεογνών και την έκβαση πρόωρου τοκετού, αυξάνοντας το σχετικό κίνδυνο ως και 7 φορές. Μελέτες έχουν δείξει ότι παιδιά που έχουν γεννηθεί πρόωρα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αποικιστούν πρώιμα από mutans στρεπτόκοκοκκους. Επιπλέον σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν υποπλαστικές ατέλειες της αδαμαντίνης έχουν τόσο τα πρόωρα όσο και τα ελλιποβαρή , σε σχέση με τα τελειόμηνα και τα φυσιολογικού βάρους νεογνά.
Με βάση τα προαναφερθέντα, γίνεται κατανοητό ότι το προληπτικό προγεννητικό πρόγραμμα πρόληψης των νόσων του στόματος είναι ανάγκη να διαμορφώνεται ανάλογα με το βαθμό τερηδονικού κινδύνου και την περιοδοντική κατάσταση της μητέρας και να προσαρμόζεται κατάλληλα ανά τρίμηνο της κύησης. Προτείνεται, οδηγίες στοματικής υγιεινής, αποτρύγωση και στίλβωση να πραγματοποιούνται και στα τρία τρίμηνα της κύησης. Σε μητέρες αυξημένου τερηδονικού κινδύνου, χορηγείται διάλυμα NaF 0,05% καθημερινά από την 16η εβδομάδα ώς και τον τοκετό. Επι εδάφους μητρικής περιοδοντικής νόσου, η ενδεικνυόμενη θεραπεία δρομολογείται κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης και είναι δυνατόν να συνεπικουρείται από χορήγηση στοματοπλύματος χλωρεξιδίνης 0,12%. Επιπλέον, για τον έλεγχο προχωρημένης περιοδοντίτιδας είναι δυνατόν κατά το δεύτερο τρίμηνο να γίνεται και συστηματική χορήγηση αντιβιοτικού, όπως μετρονιδαζόλης.
Οποιαδήποτε οδοντιατρική παρέμβαση στην έγκυο είναι αναγκαίο να διεκπεραιώνεται με γνώμονα την προστασία του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Κατά το πρώτο και το τρίτο τρίμηνο της κύησης αντιμετωπίζονται μόνο οξέα προβλήματα, πάντοτε σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό. Αποκατάσταση ενεργών τερηδόνων και περιοδοντική θεραπεία προγραμματίζονται για το δεύτερο τρίμηνο. Επισημαίνεται ότι η ακτινολογική εξέταση περιορίζεται στη λήψη των απολύτως απαραίτητων ακτινογραφιών, με όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα ακτινοπροστασίας. Για τη διενέργεια τοπικής αναισθησίας είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν λιδοκαϊνη, προκαϊνη. Σε περιπτώσεις όπου κρίνεται αναγκαία η χορήγηση αναλγητικών ή αντιβιοτικών φαρμάκων, προτιμάται η συνταγογράφηση ακεταμινοφαίνης και πενικιλίνης, κλινδαμυκίνης, ερυθρομυκίνης η κεφαλοσπορίνης, αντίστοιχα. Επίσης, επισημαίνεται ότι κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης αποφεύγεται η ύπτια θέση εργασίας.

Συμπεράσματα:

* Οι διαταραχές θρέψης, η λήψη φαρμάκων και επιβλαβείς συνήθειες της εγκύου όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ είναι δυνατόν να αυξήσουν τον κίνδυνο για την εκδήλωση κρανιοπροσωπικών ανωμαλιών διάπλασης.
* Οι υποπλαστικές ατέλειες της αδαμαντίνης εμφανίζονται σημαντικά συχνότερα σε παιδιά που έχουν γεννηθεί πρόωρα ή ελλιποβαρή και η παρουσία τους αυξάνει τον κίνδυνο τερηδονικής προσβολής.
* Η εφαρμογή προληπτικών προγραμμάτων από την έγκυο συντελεί στην επιβράδυνση ή και αναστολή της μετάδοσης των mutans στρεπτόκοκκων στο παιδί, καθώς και στη μείωση της μετέπειτα εμφάνισης τερηδόνας σε αυτό.
* Ο πρώιμος αποικισμός του νεογνού από mutans στρεπτοκόκκους φαίνεται να ευνοείται στα παιδιά που γεννήθηκαν με πρόωρο τοκετό και στα ελλιποβαρή.
* Η περιοδοντική θεραπεία σε έγκυες γυναίκες που νοσούν, μειώνει σημαντικα τον κίνδυνο για γέννηση πρόωρου ή ελλιποβαρούς νεογνού.
* Η ενδομήτρια προληπτική οδοντιατρική είναι εφικτή και είναι δυνατόν να αποβεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για την πρόληψη των νόσων του στόματος μεταγεννητικά στο παιδί.